Osho
- Nhận biết
Phần III:
Nhận biết trong hành động
Chương 12: Trọn
vẹn từng khoảnh khắc
Tại sao
việc mơ lại được cần tới? Bạn muốn giết ai đó và bạn đã không giết - bạn sẽ
giết người đó trong giấc mơ của mình. Điều đó sẽ làm thảnh thơi cho tâm trí
bạn. Đến sáng bạn sẽ tươi tắn - bạn đã giết. Tôi không nói đi và giết để cho
bạn sẽ không cần giấc mơ nào! Nhưng nhớ điều này: nếu bạn muốn giết ai đó, đóng
phòng mình lại, thiền về việc giết, và giết người đó một cách có ý thức. Khi
tôi nói, "giết người đó," tôi ngụ ý giết cái gối; làm ra hình nộm và
giết nó. Nỗ lực có ý thức đó, việc thiền có ý thức đó, sẽ cho bạn nhiều sáng
suốt về bản thân mình.
Nhớ một
điều: làm mọi khoảnh khắc trọn vẹn. Sống mọi khoảnh khắc cứ dường như không có
khoảng khắc nào khác tới. Chỉ thế thì bạn mới làm trọn vẹn nó. Biết cái chết có
thể xuất hiện vào bất kì khoảnh khắc nào. Khoảnh khắc này có thể là cuối cùng.
Cảm thấy, "nếu mình phải làm cái gì đó, mình phải làm nó ở đây và bây giờ,
một cách trọn vẹn!"
Tôi đã
nghe câu chuyện về một vị tướng Hi Lạp. Nhà vua bằng cách nào đó chống lại ông
ấy. Có âm mưu của triều đình, và đó là ngày sinh của vị tướng này. Ông ấy tổ
chức lễ mừng nó cùng bạn bè. Bỗng nhiên, vào buổi chiều, người quản lí của nhà
vua tới và nói với vị tướng này, "Tôi xin lỗi, thật khó cho tôi phải nói
với ông, nhưng nhà vua đã quyết định rằng tối nay trước sáu giờ ông sẽ bị treo
cổ. Cho nên sẵn sàng trước sáu giờ đi."
Bạn bè có
đó; âm nhạc đang chơi. Có uống, ăn và nhảy múa. Đó là ngày sinh của ông ấy.
Thông điệp này làm thay đổi toàn thể bầu không khí. Mọi người trở nên buồn.
Nhưng vị tướng nói, "Bây giờ đừng buồn, bởi vì đây đang là phần cuối của
cuộc đời tôi. Cho nên chúng ta làm trọn vẹn điệu vũ chúng ta đang nhảy và chúng
ta làm trọn vẹn bữa tiệc chúng ta đang ăn. Tôi không có khả năng nào bây giờ,
cho nên chúng ta không thể làm nó được trọn vẹn trong tương lai. Và đừng tiễn
tôi đi trong bầu không khí buồn bã này; bằng không tâm trí tôi sẽ còn khao khát
cuộc sống lặp đi lặp lại, và việc âm nhạc bị dừng lại và bữa tiệc bị hoãn lại
sẽ trở thành đè nặng lên tâm trí tôi. Cho nên chúng ta làm trọn vẹn nó đi. Bây
giờ không phải là lúc để dừng nó."
Vì ông ấy
họ nhảy múa, nhưng điều đó là khó. Ông ấy một mình nhảy múa sôi nổi; ông ấy một
mình trở nên vui nhộn hơn - nhưng cả nhóm đơn giản không có đó. Vợ ông ấy khóc
nhưng ông ấy tiếp tục nhảy múa, ông ấy tiếp tục nói chuyện với bạn bè. Và ông
ấy hạnh phúc tới mức viên sứ giả quay về với nhà vua và nói, "Người đó
thật hiếm hoi. Ông ấy đã nghe thông điệp này nhưng ông ấy không buồn. Và ông ấy
đã nhận nó theo một cách rất khác lạ - tuyệt đối không thể hình dung được. Ông
ấy cười và nhảy múa và ông ấy vui nhộn, và ông ấy nói rằng bởi vì những khoảnh
khắc này là khoảnh khắc cuối cùng của ông ấy và bây giờ không có tương lai, ông
ấy không thể làm phí hoài chúng - ông ấy phải sống chúng."
Bản thân
nhà vua tới xem điều đang xảy ra ở đó. Mọi người đều buồn, khóc. Chỉ mỗi viên
tướng đang nhảy múa, uống rượu, ca hát. Nhà vua hỏi, "Ông đang làm gì
thế?"
Vị tướng
nói, "Đây đã từng là nguyên tắc của sống của tôi - nhận biết liên tục rằng
cái chết là có thể vào bất kì khoảnh khắc nào. Bởi vì nguyên tắc này tôi đã
sống mọi khoảnh khắc nhiều nhất có thể được. Nhưng tất nhiên bệ hạ đã làm điều
đó thành rõ ràng thế cho ngày hôm nay. Tôi biết ơn bởi vì cho tới giờ tôi chỉ
nghĩ rằng cái chết là có thể vào mọi khoảnh khắc. Đó mới chỉ là việc suy nghĩ.
Ở đâu đó, ẩn nấp đằng sau, là ý nghĩ rằng nó sẽ không phải là ngay khoảnh khắc
tiếp. Nhưng bệ hạ đã vứt bỏ tương lai hoàn toàn cho tôi. Tối nay là tối cuối
cùng. Cuộc sống bây giờ ngắn thế, tôi không thể trì hoãn nó được."
Nhà vua
hạnh phúc thế, ông ta trở thành đệ tử của người này. Ông ta nói, "Dạy cho
tôi đi! Đây là giả kim thuật. Đây là cách cuộc sống đáng phải được sống; đây là
nghệ thuật. Tôi sẽ không treo cổ ông, nhưng ông là thầy của tôi. Dạy cho tôi
sống trong khoảnh khắc."
Chúng ta
đang trì hoãn. Việc trì hoãn đó trở thành đối thoại bên trong, độc thoại bên
trong. Đừng trì hoãn. Sống ngay ở đây và bây giờ. Và bạn càng sống nhiều trong
hiện tại, bạn sẽ càng ít cần tới "tâm trí" thường xuyên này, suy nghĩ
thường xuyên này. Bạn sẽ càng ít cần tới nó! Nó có đó bởi vì việc trì hoãn, và
chúng ta cứ trì hoãn mọi thứ. Chúng ta bao giờ cũng sống trong ngày mai, cái
chưa bao giờ tới và cái không thể tới được; điều đó là không thể được. Cái mà
tới bao giờ cũng là hôm nay, và chúng ta cứ hi sinh hôm nay vì ngày mai, cái
không ở đâu cả. Thế thì tâm trí cứ nghĩ về quá khứ, cái bạn đã phá huỷ đi rồi,
cái bạn đã hi sinh vì cái gì đó còn chưa tới. Và thế thì nó cứ trì hoãn cho
những ngày mai xa hơn.
Cái mà
bạn đã bỏ lỡ, bạn cứ nghĩ bạn sẽ bắt lấy ở đâu đó trong tương lai. Bạn sẽ không
bắt được nó đâu! Sự căng thẳng thường xuyên này giữa quá khứ và tương lai, việc
bỏ lỡ thường xuyên hiện tại này, là tiếng ồn bên trong. Chừng nào nó còn chưa
dừng lại, bạn không thể rơi vào trong im lặng được. Cho nên điều đầu tiên: cố
gắng toàn bộ trong mọi khoảnh khắc.
Điều thứ
hai: tâm trí bạn ồn ào thế bởi vì bạn bao giờ cũng nghĩ rằng người khác đang
tạo ra nó, rằng bạn không chịu trách nhiệm. Cho nên bạn cứ nghĩ rằng trong một
thế giới tốt hơn - với vợ tốt hơn, với chồng tốt hơn, với con tốt hơn, với nhà
tốt hơn, ở vị trí tốt hơn - mọi thứ sẽ tốt và bạn sẽ im lặng. Bạn nghĩ bạn
không im lặng bởi vì mọi thứ xung quanh là sai, cho nên làm sao bạn có thể im
lặng được?
Nếu bạn
nghĩ theo cách này, nếu đây là logic của bạn, thế thì thế giới tốt hơn đó chẳng
bao giờ sẽ tới đâu. Mọi nơi đây đều là thế giới, mọi nơi đây đều là hàng xóm,
và mọi nơi đây đều là vợ và đây là chồng và đây là con. Bạn có thể tạo ra ảo
tưởng rằng ở đâu đó cõi trời tồn tại, nhưng ở mọi nơi nó đều là địa ngục. Với
kiểu tâm trí này, mọi nơi đều là địa ngục. Tâm trí này là địa ngục.
Một hôm
Mulla Nasruddin và vợ về nhà muộn trong đêm. Ngôi nhà đã bị trộm vào, thế là cô
vợ bắt đầu kêu khóc. Thế rồi cô ấy nói với Mulla, "Lỗi ở anh! Sao anh
không kiểm tra khoá trước khi chúng ta đi?"
Lúc đó
toàn thể hàng xóm đều kéo tới. Đó là tin gây xúc động thế - nhà của Mulla đã bị
trộm vào! Mọi người đều tiếp lời. Một hàng xóm nói, "Tôi bao giờ cũng nghĩ
tới điều đó. Sao anh không nghĩ tới điều đó trước? Anh bất cẩn thế!" Người
thứ hai nói, "Cửa sổ nhà anh mở tung. Sao anh không đóng chúng trước khi
anh rời nhà?" Người thứ ba nói, "Khoá của anh dường như không tốt.
Sao anh không thay chúng đi?" Và mọi người đều đổ lỗi lên đầu Mulla
Nasruddin.
Thế rồi
anh ta nói, "Tôi xin một phút! Tôi không có lỗi."
Thế là
toàn thể hàng xóm đều đồng thanh nói, "Thế thì anh nghĩ lỗi thuộc phần ai
nếu anh không có lỗi?"
Mulla
nói, "Thế về tên trộm thì sao?"
Tâm trí
cứ đổ oán trách lên ai đó khác. Vợ đổ nó lên Mulla Nasruddin, toàn thể hàng xóm
đổ lên đầu Mulla Nasruddin, và anh chàng đáng thương này không thể đổ nó lên
bất kì ai khác hiện có, cho nên anh ta nói, "Thế về tên trộm thì sao?"
Chúng ta
cứ đổ oán trách lên người khác. Điều này cho bạn cảm giác ảo tưởng rằng bạn
không sai. Ai đó khác ở đâu đó mới sai -X-Y-Z. Và thái độ này là một trong
những thái độ căn bản của tâm trí chúng ta. Trong mọi thứ ai đó khác sai, và
bất kì khi nào chúng ta có thể tìm ra người chịu báng, chúng ta thấy thoải mái;
thế thì gánh nặng được ném đi.
Với người
tìm kiếm, tâm trí này chẳng ích gì; nó là cản trở. Tâm trí này là cản trở.
Chúng ta phải nhận ra rằng dù tình huống là bất kì điều gì, dù hoàn cảnh là bất
kì cái gì với bạn, bạn chịu trách nhiệm chứ không phải ai khác. Nếu bạn chịu
trách nhiệm, thế thì cái gì đó là có thể. Nếu ai đó khác chịu trách nhiệm, thế
thì không cái gì là có thể.
Đây là
xung đột căn bản giữa tâm trí tôn giáo và tâm trí phi tôn giáo. Tâm trí phi tôn
giáo bao giờ cũng nghĩ rằng cái gì đó khác chịu trách nhiệm - thay đổi xã hội,
thay đổi hoàn cảnh, thay đổi điều kiện kinh tế, thay đổi tình huống chính trị,
thay đổi cái gì đó, và mọi sự sẽ tốt. Chúng ta đã thay đổi mọi thứ nhiều lần thế,
mà chẳng cái gì tốt cả. Tâm trí tôn giáo nói rằng dù tình huống là bất kì cái
gì, nếu đây là tâm trí bạn, thế thì bạn sẽ trong địa ngục, bạn sẽ trong khốn
khổ. Bạn sẽ không có khả năng đạt tới im lặng.
Đặt trách
nhiệm lên bản thân mình đi. Chịu trách nhiệm đi bởi vì thế thì cái gì đó có thể
được làm. Bạn chỉ có thể làm cái gì đó với bản thân mình. Bạn không thể thay
đổi được bất kì ai khác trên thế giới này, bạn chỉ có thể thay đổi được bản
thân mình. Đó là cuộc cách mạng duy nhất có thể được. Biến đổi duy nhất có thể
có là của riêng người ta. Nhưng điều đó có thể được xét tới chỉ khi chúng ta
cảm thấy rằng chúng ta chịu trách nhiệm.
Xem tiếp Chương 13 - Quay về Mục lục