Osho
- Nhận biết
Phần III:
Nhận biết trong hành động
Chương 13: Dừng
cố gắng là tốt
Tội lỗi
duy nhất là vô nhận biết, và đức hạnh duy nhất là nhận biết. Điều được thực
hiện với vô nhận biết là tội lỗi. Điều được thực hiện qua nhận biết là đức
hạnh. Không thể nào giết người được nếu bạn nhận biết; không thể nào bạo hành
chút nào được - nếu bạn nhận biết. Không thể nào cưỡng hiếp, ăn cắp, hành hạ -
đây là những điều không thể được nếu nhận biết có đấy. Chỉ khi vô nhận biết
chiếm ưu thế, trong bóng tối của vô nhận biết, đủ mọi loại kẻ thù đi vào bạn.
Phật đã
nói: Nếu đèn trong nhà được bật lên, kẻ cắp lẩn tránh nó; và nếu người gác đang
thức, kẻ cắp thậm chí sẽ không vào. Và nếu mọi người đang đi lại và nói bên
trong, và ngôi nhà còn chưa rơi vào giấc ngủ, không có khả năng nào cho kẻ cắp
vào hay thậm chí nghĩ tới điều đó.
Đích xác
cùng điều đó là trường hợp cho bạn: bạn là ngôi nhà không đèn. Trạng thái bình
thường của con người là trạng thái của vận hành máy móc: Homo mechanicus người
máy. Chỉ trong cái tên bạn mới là người - ngoài ra, chỉ là cái máy được huấn
luyện, có kĩ năng, và bất kì điều gì bạn làm cũng đều sẽ sai. Và nhớ lấy, tôi
đang nói bất kì điều gì bạn làm - ngay cả đức hạnh của bạn cũng sẽ không là đức
hạnh nếu bạn vô nhận biết. Đằng sau đức hạnh của bạn sẽ là bản ngã khổng lồ, to
lớn đi tới - nó nhất định là như vậy.
Ngay cả
tính thánh nhân của bạn, được thực hành, được trau dồi với lao động và nỗ lực lớn
lao, cũng vô tích sự. Bởi vì nó sẽ không đem lại tính đơn giản và nó sẽ không
đem lại sự khiêm tốn, và nó sẽ không đem lại kinh nghiệm lớn lao về điều thiêng
liêng, điều chỉ xảy ra khi bản ngã đã biến mất. Bạn sẽ sống cuộc sống đáng kính
như thánh nhân, nhưng nghèo nàn như mọi người khác - mục nát bên trong, bên
trong là sự tồn tại vô nghĩa. Nó không phải là cuộc sống, nó chỉ là sống vô vị.
Tội lỗi của bạn sẽ là tội lỗi, đức hạnh của bạn cũng sẽ là tội lỗi, đạo đức của
bạn cũng sẽ là vô đạo.
Tôi không
dạy đạo đức, và tôi không dạy đức hạnh - bởi vì tôi biết rằng không có nhận
biết chúng chỉ là giả vờ, đạo đức giả. Chúng làm cho bạn thành rởm. Chúng không
giải thoát bạn, chúng không thể giải thoát bạn được. Ngược lại, chúng cầm tù
bạn.
Chỉ một
điều là đủ: nhận biết là chìa khoá chủ. Nó mở mọi cái khoá của sự tồn tại. Nhận
biết nghĩa là bạn sống khoảnh khắc sang khoảnh khắc, tỉnh táo, ý thức về bản
thân mình và ý thức về tất cả những điều đang xảy ra quanh bạn trong sự đáp ứng
khoảnh khắc sang khoảnh khắc. Bạn giống như tấm gương, bạn phản xạ - và bạn
phản xạ toàn bộ tới mức từ sự phản xạ đó bất kì hành động nào được sinh ra cũng
đều đúng bởi vì nó khớp, nó hài hoà với sự tồn tại. Nó không thực nảy sinh
trong bạn - bạn không phải là người làm nó. Nó nảy sinh trong hoàn cảnh toàn bộ
- tình huống, bạn và tất cả đều tham gia vào trong nó. Từ tính toàn thể đó hành
động được sinh ra - nó không phải là hành động của bạn, bạn đã không quyết định
làm nó theo cách đó. Nó không phải là quyết định của bạn, nó không phải là ý
nghĩ của bạn, nó không phải là cá tính của bạn. Bạn không làm nó, bạn chỉ cho
phép nó xảy ra.
Điều đó
cũng hệt như bạn đi dạo sáng sớm, mặt trời còn chưa lên, và bạn bắt gặp con rắn
trên đường - không có thời gian để nghĩ. Bạn chỉ có thể phản xạ - không có thời
gian để quyết định phải làm gì và không làm gì - bạn lập tức nhảy ra! Chú ý tới
từ lập tức - thậm chí không một khoảnh khắc bị mất; bạn lập tức nhảy ra khỏi
đường. Về sau bạn có thể ngồi dưới cây và nghĩ về nó, điều đã xảy ra, cách bạn
đã làm nó, và bạn có thể tự khen mình đã làm đúng. Nhưng thực tế bạn đã không
làm điều đó - nó xảy ra. Nó xảy ra từ hoàn cảnh toàn bộ. Bạn, con rắn, mối nguy
chết người, nỗ lực của cuộc sống để tự bảo vệ... và cả nghìn lẻ một điều khác
tham gia vào trong nó. Tình huống toàn bộ gây ra hành động này. Bạn chỉ là
trung gian.
Bây giờ,
hành động này khớp. Bạn không là người làm của nó. Theo cách tôn giáo chúng ta
có thể nói Thượng đế đã làm nó qua bạn. Đó chỉ là cách nói tôn giáo, có vậy
thôi. Cái toàn thể đã hành động qua cái bộ phận.
Đây là
đức hạnh. Bạn sẽ không bao giờ ăn năn vì nó. Và đây thực sự là hành động tự do.
Một khi nó đã xảy ra, nó được kết thúc. Bạn lại tự do hành động; bạn sẽ không
mang hành động này vào trong đầu mình. Nó sẽ không trở thành một phần của kí ức
tâm lí của bạn; nó sẽ không để lại vết thương nào trong bạn. Nó tự phát tới mức
nó sẽ không để lại dấu vết nào. Hành động này sẽ không bao giờ trở thành
nghiệp. Hành động này sẽ không bao giờ để lại vết xước nào trên bạn. Hành động
mà trở thành nghiệp là hành động không thực sự là hành động mà là phản ứng - cái
tới từ quá khứ, từ kí ức, từ suy nghĩ. Bạn là người quyết định, người chọn lựa.
Nó không là từ nhận biết mà từ vô nhận biết. Thế thì nó tất cả là tội lỗi.
Toàn thể
thông điệp của tôi là ở chỗ bạn cần tâm thức không cần cá tính. Tâm thức là cái
thực, cá tính là thực thể giả. Cá tính được cần tới bởi những người không có
tâm thức. Nếu bạn có mắt, bạn không cần gậy dò đường để tìm đường, để dò dẫm
con đường xung quanh. Nếu bạn có thể thấy được, bạn không hỏi người khác,
"Cửa ở đâu?"
Cá tính
được cần tới bởi vì mọi người vô ý thức. Cá tính chỉ là chất bôi trơn; nó giúp
bạn vận hành cuộc sống của mình một cách êm ả. George Gurdjieff thường nói cá
tính giống như bộ đệm. Bộ đệm được dùng ở tầu hoả; giữa hai toa có bộ đệm. Nếu
cái gì đó xảy ra, những bộ đệm này ngăn các toa không va chạm vào nhau. Hay nó
giống như nhíp xe: ô tô có nhíp xe để cho bạn có thể di chuyển uyển chuyển.
Nhíp xe hấp thu những cú xóc; chúng được gọi là cái hấp thu xóc. Đó chính là cá
tính là gì: nó là cái hấp thu xóc.
Mọi người
được bảo phải khiêm tốn. Nếu bạn học cách khiêm tốn, nó là cái hấp thu xóc -
bằng việc học cách khiêm tốn bạn sẽ có khả năng tự bảo vệ mình chống lại bản
ngã của những người khác. Họ sẽ không làm tổn thương bạn nhiều thế; bạn là
người khiêm tốn mà. Nếu bạn là người bản ngã, bạn nhất định bị tổn thương đi
tổn thương lại - bản ngã rất nhạy cảm - cho nên bạn che phủ bản ngã của mình
bằng cái chăn khiêm tốn. Nó giúp đỡ, nó cho bạn một loại uyển chuyển. Nhưng nó
không biến đổi bạn.
Công việc
của tôi bao gồm biến đổi. Đây là trường học giả kim thuật; tôi muốn bạn được
biến đổi từ vô ý thức sang có ý thức, từ bóng tối sang ánh sáng. Tôi không thể
cho bạn cá tính được; tôi chỉ có thể cho bạn sự sáng suốt, nhận biết. Tôi muốn
bạn sống từ khoảnh khắc sang khoảnh khắc, không theo hình mẫu đã lập do tôi
trao hay do xã hội, nhà thờ, quốc gia trao. Tôi muốn bạn sống theo ánh sáng
nhận biết nhỏ bé của riêng bạn, sống theo tâm thức riêng của bạn.
Mang tính
đáp ứng cho từng khoảnh khắc. Cá tính có nghĩa là bạn có câu trả lời làm sẵn
nào đó cho tất cả các câu hỏi của cuộc sống, cho nên bất kì khi nào tình huống
nảy sinh, bạn đáp ứng theo hình mẫu đã lập. Bởi vì bạn đáp ứng theo câu trả lời
làm sẵn, nó không phải là việc đáp ứng đúng, nó chỉ là phản ứng. Con người của
cá tính phản ứng, con người của tâm thức đáp ứng: người đó nhận tình huống vào,
người đó phản xạ thực tại như nó đang vậy, và từ phản xạ này người đó hành
động. Con người của cá tính phản ứng, con người của tâm thức hành động. Con
người của cá tính mang tính máy móc; người đó vận hành tựa rô bốt. Người đó có
máy tính trong tâm trí mình, đầy thông tin; cứ hỏi người đó bất kì cái gì và
câu trả lời sẵn có tuôn ra từ máy tính.
Con người
của tâm thức đơn giản hành động trong khoảnh khắc, không từ quá khứ và từ kí
ức. Đáp ứng của người đó có cái đẹp, tính tự nhiên, và đáp ứng của người đó là
đúng cho tình huống. Con người của cá tính bao giờ cũng không tới đích, bởi vì
cuộc sống liên tục thay đổi; nó không bao giờ như cũ. Và câu trả lời của bạn
bao giờ cũng như cũ, chúng không bao giờ phát triển - chúng không thể phát
triển được, chúng chết.
Bạn đã
được bảo về những điều nào đó trong thời thơ ấu của mình; nó vẫn còn đó. Bạn đã
lớn, cuộc sống đã thay đổi, nhưng câu trả lời đó đã được cha mẹ hay thầy giáo
hay các tu sĩ trao cho bạn vẫn còn đó. Và nếu cái gì đó xảy ra, bạn sẽ vận hành
theo câu trả lời đã được trao cho bạn năm mươi năm trước đây. Và trong năm mươi
năm đó nhiều nước đã chảy qua sông Hằng rồi; nó là cuộc sống hoàn toàn khác
rồi.
Heraclitus
nói: Ông không thể bước vào cùng dòng sông hai lần. Và tôi nói với bạn: Bạn
không thể nào bước vào cùng dòng sông ngay cả một lần, dòng sông chảy nhanh
thế.
Cá tính
mang tính tù đọng; nó là vũng nước bẩn. Tâm thức là dòng sông.
Đó là lí
do tại sao tôi không cho người của tôi bộ luật ứng xử nào. Tôi cho họ con mắt
để nhìn, tâm thức để phản xạ, bản thể tựa tấm gương để có khả năng đáp ứng với
bất kì tình huống nào nảy sinh. Tôi không cho họ thông tin chi tiết về cái gì
làm và cái gì không làm; tôi không cho họ mười điều răn. Và nếu bạn bắt đầu cho
họ những lời răn, thế thì bạn không thể dừng tại mười được, bởi vì cuộc sống
còn phức tạp hơn nhiều.
Trong
kinh sách Phật giáo có ba mươi ba nghìn qui tắc cho sư Phật giáo. Ba mươi ba
nghìn qui tắc! Với mọi tình huống có thể nảy sinh, họ đều cho một câu trả lời
làm sẵn. Nhưng làm sao bạn nhớ được ba mươi ba nghìn qui tắc ứng xử? Và người
đủ tinh ranh để nhớ ba mươi ba nghìn qui tắc ứng xử này sẽ đủ láu lỉnh để tìm
được cách thoát ra, bao giờ cũng thế; nếu người đó không muốn làm điều gì đó,
người đó sẽ tìm ra cách thoát. Nếu người đó muốn làm điều gì đó, người đó sẽ
tìm được cách thoát ra.
Tôi đã
nghe nói về một thánh Ki tô giáo: ai đó đánh vào mặt ông ta, bởi vì ngay hôm đó
trong bài nói buổi sáng ông ấy đã nói, "Jesus nói nếu ai đó tát vào má này
của ông, chìa má kia ra cho người đó." Và người này muốn thử điều đó, cho
nên người này đánh ông ta, đánh thực sự mạnh vào một má. Và thánh nhân này thực
sự đúng, đúng theo lời của ông ấy: ông ấy chìa má kia ra cho anh ta. Nhưng
người này cũng là cái gì đó: anh ta thậm chí đánh mạnh hơn vào má kia. Thế rồi
anh ta ngạc nhiên: vị thánh này nhảy lên người đó, đấm đá túi bụi anh ta mạnh
tới mức anh ta nói, "Ông làm gì thế? Ông là thánh nhân, và chỉ vừa mới
sáng nay ông đã nói rằng nếu ai đó đánh vào má này của ông, chìa má kia ra cho
người đó."
Thánh
nhân này nói, "Đúng - nhưng ta không có má thứ ba đâu. Và Jesus cũng dừng
lại ở đó. Bây giờ ta tự do; bây giờ ta sẽ làm điều ta muốn làm. Jesus không có
thêm thông tin về điều đó."
Điều đó
đã xảy ra đích xác giống như trong cuộc đời của Jesus nữa. Có lần ông ấy nói
với các đệ tử, "Tha thứ bẩy lần." Đệ tử này nói, "Được."
Cách anh ta nói "Được," Jesus trở nên nghi ngờ; ông ấy nói, "Bẩy
mươi bẩy lần ta nói vậy."
Đệ tử này
có chút ít bối rối, nhưng anh nói, "Thôi được, bởi vì con số không chấm
dứt ở bẩy mươi bẩy. Thế bẩy mươi tám thì sao? Thế thì tôi được tự do, thế thì
tôi có thể làm điều tôi muốn làm!"
Bạn có
thể làm được bao nhiêu qui tắc cho mọi người? Điều đó là ngu xuẩn, vô nghĩa. Đó
là cách mọi người mang tính tôn giáo, và dầu vậy họ vẫn không mang tính tôn
giáo: họ bao giờ cũng tìm ra cách để thoát ra khỏi những qui tắc ứng xử và lời
răn đó. Họ bao giờ cũng có thể tìm ra cách đi qua cửa sau. Và cá tính nhiều
nhất có thể chỉ cho bạn mặt nạ giả, hời hợt - thậm chí không sâu hơn làn da:
chỉ cào nhẹ thánh nhân của bạn chút ít và bạn sẽ thấy con vật ẩn đằng sau. Trên
bề mặt họ trông đẹp, nhưng chỉ trên bề mặt thôi.
Tôi không
muốn bạn ở bề mặt; tôi muốn bạn thực sự thay đổi. Nhưng thay đổi thực xảy ra
qua trung tâm của bản thể bạn, không qua chu vi. Cá tính đang sơn vẽ cho chu
vi, tâm thức là việc biến đổi của trung tâm.
Khoảnh
khắc bạn bắt đầu thấy lỗi lầm của mình, chúng bắt đầu rơi rụng đi như lá khô.
Thế thì chẳng cái gì khác phải được làm cả. Thấy chúng là đủ. Chỉ nhận biết về
lỗi lầm của bạn là tất cả mọi điều được cần tới. Trong nhận biết đó chúng bắt
đầu biến mất, chúng bay hơi.
Người ta
có thể cứ phạm phải sai lỗi chỉ nếu người ta vẫn còn vô ý thức về nó. Vô ý thức
là điều phải có để cứ phạm cùng sai lỗi, và cho dù bạn cố gắng thay đổi, bạn sẽ
phạm phải cùng sai lỗi đó dưới dạng khác, trong hình thức khác. Chúng tới theo
đủ mọi kích cỡ và mọi hình dạng! Bạn sẽ thay đổi, bạn sẽ thay thế, nhưng bạn
không thể vứt bỏ nó đi được bởi vì sâu bên dưới bạn không thấy rằng nó là lỗi.
Người khác có thể bảo bạn bởi vì họ có thể thấy...
Đó là lí
do tại sao mọi người lại nghĩ bản thân mình đẹp thế, thông minh thế, đức hạnh
thế, thánh thiện thế - và chẳng ai đồng ý với người đó! Lí do là đơn giản: bạn
nhìn vào người khác, bạn thấy thực tại của họ, còn về bản thân mình bạn mang hư
cấu, hư cấu đẹp. Mọi điều bạn biết về bản thân mình đều ít nhiều hoang đường;
nó chẳng liên quan gì tới thực tại.
Khoảnh
khắc người ta thấy ra lỗi của mình, thay đổi triệt để bắt đầu. Do đó tất cả chư
phật trong nhiều thời đại đã từng thuyết giảng chỉ một điều thôi - nhận biết.
Họ không dạy bạn cá tính - cá tính được dạy bởi các tu sĩ, chính khách, nhưng
không bởi chư phật. Chư phật dạy bạn tâm thức chứ không lương tâm.
Lương tâm
là thủ đoạn người khác chơi trên bạn - người khác bảo bạn cái gì là đúng và cái
gì là sai. Họ đang áp đặt ý tưởng của họ vào bạn, và họ áp đặt chúng từ chính
thời thơ ấu của bạn. Khi bạn còn hồn nhiên, mong manh, tinh tế tới mức có khả
năng gây ấn tượng lên bạn, tạo dấu ấn lên bạn, họ đã ước định bạn - từ chính
lúc bắt đầu. Việc ước định đó được gọi là lương tâm, và lương tâm đó chi phối
cả đời bạn. Lương tâm là chiến lược của xã hội để làm bạn thành nô lệ.
Chư phật
dạy tâm thức. Tâm thức nghĩa là bạn không học từ người khác điều gì là đúng và
điều gì là sai. Không có nhu cầu học từ bất kì ai, bạn đơn giản phải đi vào
trong. Chỉ cuộc hành trình nội tâm là đủ - bạn càng đi sâu hơn, tâm thức càng
được thoát ra. Khi bạn đạt tới trung tâm, bạn tràn đầy ánh sáng tới mức bóng
tối biến mất.
Khi bạn
đem ánh sáng vào phòng mình, bạn không phải đẩy bóng tối ra. Sự hiện diện của
ánh sáng là đủ bởi vì bóng tối chỉ là thiếu ánh sáng. Tất cả những cái không
lành mạnh, điên khùng của bạn cũng như vậy.
Một người
ăn vận như Adolf Hitler tới nhà tâm thần.
"Ông
có thể thấy tôi không có vấn đề nào," anh ta nói. "Tôi có quân đội
lớn nhất thế giới, mọi tiền bạc tôi cần, và mọi đồ xa xỉ mà ông có thể hình
dung ra được."
"Thế
thì điều gì dường như là vấn đề của ông?" bác sĩ hỏi.
"Đó
là vợ tôi," người này nói, "Cô ấy nghĩ cô ấy là bà Weaver."
Đừng cười
anh chàng đáng thương này. Đấy không là ai khác ngoài bạn đâu.
Một người
đi vào cửa hàng may và thấy một người đang treo lơ lửng bằng một tay từ giữa
trần.
"Anh
ta làm gì ở đó thế?" người này hỏi thợ may.
"Ồ,
đừng chú ý," thợ may nói, "anh ta nghĩ anh ta là bóng đèn đấy."
"Này,
sao ông không bảo anh ta là anh ta không phải vậy?" khách hàng hoảng hốt
hỏi.
"Cái
gì?" thợ may đáp, "Và làm việc trong bóng tối sao?"
Khoảnh
khắc bạn biết mình điên, bạn không còn điên nữa. Đó là tiêu chí duy nhất về
lành mạnh. Khoảnh khắc bạn biết bạn là người dốt nát, bạn đã trở nên trí huệ.
Nhà tiên
tri tại Delphi đã tuyên bố Socrates là người trí huệ nhất trên trái đất. Vài
người chạy xô về Socrates và bảo ông ấy, "Ông vui mừng, hân hoan đi! Nhà
tiên tri ở Delphi đã tuyên bố ông là người trí huệ nhất trên thế giới."
Socrates
nói, "Điều đó tất cả đều vô nghĩa. Tôi chỉ biết một điều thôi: tôi chẳng
biết gì."
Mọi người
đâm ra phân vân và lẫn lộn. Họ quay lại ngôi đền, họ nói cho nhà tiên tri,
"Ông nói rằng Socrates là người trí huệ nhất trên thế giới, nhưng bản thân
ông ấy lại phủ nhận điều đó. Ngược lại, ông ấy nói ông ấy hoàn toàn dốt nát.
Ông ấy nói ông ấy chỉ biết mỗi một điều thôi, đó là ông ấy chẳng biết gì
cả."
Nhà tiên
tri cười ngất và nói, "Đó là lí do tại sao ta đã tuyên bố ông ấy là người
trí huệ nhất trên thế giới. Đó là lí do tại sao - chính xác bởi vì ông ấy biết
rằng mình là người dốt nát."
Người dốt
nát tin họ là trí huệ. Người không lành mạnh tin họ là người lành mạnh nhất.
Và nó là
một phần của bản tính người mà chúng ta cứ nhìn ra bên ngoài. Chúng ta quan sát
mọi người ngoại trừ bản thân mình; do đó chúng ta biết nhiều về người khác hơn
là bản thân mình. Chúng ta chẳng biết gì về bản thân mình. Chúng ta không phải
là nhân chứng cho sự vận hành riêng của tâm trí chúng ta, chúng ta không mang
tính quan sát bên trong.
Bạn cần
quay 180 độ - đó là điều thiền tất cả là gì. Bạn phải nhắm mắt lại và bắt đầu
quan sát. Lúc ban đầu bạn sẽ thấy chỉ bóng tối và không cái gì khác. Và nhiều
người trở nên hoảng sợ và chạy ra, bởi vì bên ngoài có ánh sáng.
Vâng, có
ánh sáng bên ngoài, nhưng ánh sáng đó sẽ không làm sáng bạn, ánh sáng đó sẽ
không giúp cho bạn chút nào. Bạn cần ánh sáng bên trong, ánh sáng có cội nguồn
trong chính bản thể bạn, ánh sáng không thể bị dập tắt ngay cả bởi cái chết,
ánh sáng vĩnh hằng. Và bạn có nó, tiềm năng có đó! Bạn được sinh ra với nó,
nhưng bạn đang giữ nó đằng sau mình; bạn chưa bao giờ nhìn vào nó.
Và bởi vì
trong hàng thế kỉ, trong nhiều kiếp sống, bạn đã nhìn ra ngoài, nó đã trở thành
thói quen máy móc. Ngay cả khi bạn ngủ, bạn cũng nhìn vào giấc mơ - mơ nghĩa là
phản xạ của thế giới bên ngoài. Khi bạn nhắm mắt lại, bạn lại bắt đầu mơ ngày
hay suy nghĩ; điều đó nghĩa là bạn lại trở nên quan tâm tới người khác. Điều
này đã trở thành thói quen kinh niên tới mức thậm chí không có những khoảng hở
nhỏ, những cửa sổ nhỏ mở vào trong bản thể riêng của bạn nơi bạn có thể có
thoáng nhìn về mình là ai.
Lúc ban
đầu đó là cuộc vật lộn gay go, nó là gian nan. Nó là khó - nhưng không phải là
không thể được. Nếu bạn mang tính quyết định, nếu bạn cam kết với cuộc thám
hiểm bên trong, thế thì chẳng chóng thì chầy nó xảy ra. Bạn phải đào xuống, bạn
phải vật lộn với bóng tối. Chẳng mấy chốc bạn sẽ đi qua bóng tối và bạn sẽ đi
vào cõi ánh sáng. Và ánh sáng đó là ánh sáng đúng, còn đúng hơn ánh sáng của
mặt trời hay mặt trăng bởi vì tất cả mọi ánh sáng ở bên ngoài đều tạm thời;
chúng chỉ có cho thời gian hiện hữu. Ngay cả mặt trời cũng sẽ chết đi một ngày
nào đó. Không chỉ những ngọn đèn nhỏ mới cạn kiệt tài nguyên của nó và chết đi
trong buổi sáng, ngay cả mặt trời với nguồn tài nguyên mênh mông như thế cũng
đang chết đi mọi ngày. Chẳng chóng thì chầy nó sẽ trở thành lỗ đen; nó sẽ chết
đi và không ánh sáng nào sẽ tới từ nó. Dù nó sống lâu thế nào, nó cũng không
vĩnh hằng. Ánh sáng bên trong là vĩnh hằng; nó không có thuỷ, không có chung.
Tôi không
quan tâm tới việc bảo bạn vứt bỏ lỗi lầm của mình, làm cho bản thân mình thành
tốt, cải thiện cá tính của mình - không, không chút nào. Tôi không quan tâm tới
cá tính của bạn chút nào; tôi chỉ quan tâm tới tâm thức của bạn.
Trở nên
tỉnh táo hơn, ý thức hơn đi. Đi ngày một sâu hơn vào bản thân mình cho tới khi
bạn tìm thấy trung tâm của bản thể mình. Bạn đang sống ở ngoại vi, và ở ngoại
vi bao giờ cũng có rối loạn. Bạn càng đi sâu hơn, im lặng càng lan rộng hơn. Và
trong những kinh nghiệm đó về im lặng, ánh sáng, niềm vui, cuộc sống của bạn
bắt đầu đi vào trong một chiều hướng khác. Sai sót, lỗi lầm, bắt đầu biến mất.
Cho nên
đừng lo lắng về sai sót và lỗi lầm và khuyết điểm. Định tâm vào một điều thôi,
một hiện tượng. Đặt toàn bộ năng lượng của bạn vào một mục đích, và đó là làm
sao có ý thức nhiều hơn, làm sao thức tỉnh nhiều hơn. Nếu bạn đặt toàn bộ năng
lượng của mình vào trong nó, nó sẽ xảy ra, điều đó là không tránh khỏi. Nó là
quyền tập ấn của bạn.
Đạo đức
có liên quan tới tính tốt và tính xấu. Người tốt - theo đạo đức - là người
lương thiện, chân thực, đích thực, đáng tin cậy.
Con người
của nhận biết không chỉ là người tốt, người đó còn nhiều hơn thế. Với người
tốt, lòng tốt là tất cả; với người của nhận biết, lòng tốt chỉ là sản phẩm phụ.
Khoảnh khắc bạn ý thức tới bản thể riêng của mình, lòng tốt đi theo bạn như cái
bóng. Thế thì không có nhu cầu về nỗ lực nào để là tốt; lòng tốt trở thành bản
tính của bạn. Cũng như cây xanh, bạn tốt.
Nhưng
"người tốt" không nhất thiết nhận biết. Lòng tốt của người đó là từ
nỗ lực lớn lao, người đó tranh đấu với tính xấu - dối trá hay ăn cắp, giả dối,
bất lương, bạo hành. Chúng có trong người tốt nhưng bị kìm nén, chúng có thể
bùng phát vào bất kì khoảnh khắc nào.
Người tốt
có thể đổi thành người xấu một cách dễ dàng, chẳng cần nỗ lực nào - bởi vì tất
cả những tính xấu đó đều có đó, chỉ đang ngủ, bị kìm nén bởi nỗ lực. Nếu người
đó bỏ đi nỗ lực này, chúng sẽ lập tức bùng phát trong cuộc sống người đó. Và
tính tốt chỉ từ trau dồi, thì không phải là tự nhiên. Người đó đã cố gắng vất
vả để lương thiện, để chân thành, không dối trá - nhưng nó đã là nỗ lực, nó đã
là mệt mỏi.
Người tốt
bao giờ cũng nghiêm chỉnh, bởi vì người đó sợ tất cả những tính xấu người đó đã
kìm nén. Và người đó nghiêm chỉnh bởi vì sâu bên dưới người đó ham muốn được
tôn kính vì lòng tốt của người đó, được đền ơn. Niềm khao khát của người đó là
được kính trọng. Cái gọi là thánh nhân của bạn phần lớn chỉ là "người
tốt."
Chỉ có
một cách để siêu việt lên trên "người tốt" và đó là bằng cách đem
nhiều nhận biết vào bản thể bạn. Nhận biết không phải là cái gì đó được trau
dồi; nó đã có đó rồi, nó chỉ phải được thức tỉnh. Khi bạn được thức tỉnh toàn
bộ, bất kì điều gì bạn làm đều tốt, và bất kì điều gì bạn không làm đều xấu.
Người tốt
phải làm nỗ lực rất lớn để làm điều tốt và tránh điều xấu; cái xấu là cám dỗ
thường xuyên với người đó. Đó là chọn lựa: mọi khoảnh khắc người đó phải chọn
cái tốt, và không chọn cái xấu. Chẳng hạn, một người như Mahatma Gandhi - ông
ấy là người tốt; ông ấy đã cố gắng vất vả cả đời mình để ở bên phía tốt. Nhưng
cho dù vào độ tuổi bẩy mươi ông ấy vẫn còn giấc mơ dục, và ông ấy rất khổ sở: "Khi
có liên quan tới giờ thức của tôi, tôi có thể giữ cho bản thân mình hoàn toàn
tự do với dục. Nhưng tôi có thể làm gì trong giấc ngủ? Mọi thứ tôi kìm nén ban
ngày lại tới vào ban đêm."
Điều đó
chỉ ra một điều, rằng nó đã không đi đâu cả; nó đã ở bên trong bạn, chỉ chờ
đợi. Khoảnh khắc bạn thảnh thơi, khoảnh khắc bạn vứt bỏ nỗ lực - và ngủ thì ít
nhất bạn phải thảnh thơi và vứt bỏ nỗ lực là người tốt - tất cả những tính xấu
đã từng bị kìm nén sẽ bắt đầu trở thành giấc mơ của bạn. Giấc mơ của bạn là ham
muốn bị kìm nén của bạn.
Người tốt
là trong xung đột liên tục. Cuộc sống của người đó không phải là cuộc sống của
niềm vui; người đó không thể cười toàn tâm, người đó không thể hát, người đó
không thể nhảy múa. Trong mọi thứ người đó liên tục đưa ra phán xét. Tâm trí
người đó đầy những kết án và phán xét - và bởi vì bản thân người đó đang cố
gắng vất vả để là tốt, người đó phán xét người khác cũng theo cùng tiêu chí
này. Người đó không thể chấp nhận bạn như bạn đang vậy; người đó có thể chấp
nhận bạn chỉ nếu bạn hoàn thành yêu cầu của người đó về việc là tốt. Và bởi vì
người đó không thể chấp nhận được mọi người như họ đang vậy, người đó kết án
họ. Tất cả các thánh nhân đều đầy những kết án mọi người; theo họ thì các bạn
tất cả đều là tội đồ.
Đây không
phải là phẩm chất của người tôn giáo đích thực. Người tôn giáo đích thực không
có phán xét, không có kết án. Người đó biết một điều, rằng không hành động nào
là tốt và không hành động nào là xấu - nhận biết là tốt và vô nhận biết là xấu.
Bạn thậm chí có thể làm cái gì đó, trong vô nhận biết, điều đó có vẻ tốt cho
toàn thế giới, nhưng với người tôn giáo điều đó không tốt. Và bạn có thể làm
điều gì đó xấu, và bạn sẽ bị kết án bởi mọi người trừ người tôn giáo. Người đó
không thể kết án bạn được - bởi vì bạn vô ý thức; bạn cần từ bi, không phán
xét. Không kết án - bạn không đáng xuống địa ngục, không ai đáng xuống địa
ngục.
Đi tới
điểm nhận biết toàn bộ, không có vấn đề về chọn lựa - bạn đơn giản làm bất kì
điều gì cũng là tốt. Bạn làm nó một cách hồn nhiên, cũng như cái bóng đi theo
bạn, không nỗ lực gì. Nếu bạn chạy, cái bóng chạy; nếu bạn dừng, cái bóng dừng
- nhưng không có nỗ lực về phần cái bóng.
Con người
của nhận biết không thể bị coi là đồng nghĩa với người tốt. Người đó tốt -
nhưng theo cách khác, từ góc độ khác. Người đó tốt không phải bởi vì người đó
cố gắng là tốt; người đó tốt bởi vì người đó nhận biết. Và trong nhận biết,
xấu, ác, tất cả những từ kết án đó, biến mất như bóng tối biến mất trong ánh
sáng.
Các tôn
giáo đã quyết định vẫn còn chỉ đạo đức. Chúng là luật luân lí; chúng hữu dụng
cho xã hội, nhưng không hữu dụng cho bạn, không hữu dụng cho cá nhân. Chúng là
tiện nghi do xã hội tạo ra. Một cách tự nhiên, nếu mọi người bắt đầu ăn cắp,
cuộc sống sẽ thành không thể được; nếu mọi người bắt đầu nói dối, cuộc sống sẽ
thành không thể được; nếu mọi người bất lương, bạn không thể tồn tại được chút
nào. Cho nên ở mức độ thấp nhất, xã hội cần tới đạo đức; nó là tiện dụng của xã
hội, nhưng nó không phải là cách mạng tôn giáo.
Đừng được
thoả mãn chỉ bởi việc là tốt.
Nhớ lấy,
bạn phải đi tới điểm mà bạn không cần ngay cả việc nghĩ về cái gì là tốt và cái
gì là xấu. Chính nhận biết của bạn, chính tâm thức của bạn, đơn giản đưa bạn
tới cái là tốt - không có kìm nén. Tôi sẽ không gọi Mahatma Gandhi là con người
của nhận biết, chỉ là người tốt thôi - và ông ấy đã cố gắng thực sự vất vả để
là tốt. Tôi không nghi ngờ ý định của ông ấy, nhưng ông ấy bị ám ảnh bởi lòng
tốt.
Con người
của nhận biết không bị ám ảnh bởi cái gì - người đó không có ám ảnh. Người đó
chỉ thảnh thơi, bình thản và yên tĩnh, im lặng và chân thành. Từ im lặng của
người đó bất kì cái gì nở hoa cũng tốt. Nó bao giờ cũng tốt - người đó sống
trong nhận biết vô chọn lựa.
Cho nên
vượt ra ngoài khái niệm thông thường của người tốt đi. Bạn sẽ không là tốt, bạn
sẽ không là xấu. Bạn sẽ đơn giản tỉnh táo, ý thức, nhận biết, và thế thì bất kì
cái gì đi theo cũng sẽ là tốt. Theo một cách khác tôi có thể nói rằng trong
nhận biết toàn bộ của mình bạn đạt tới phẩm chất của tính thượng đế - và tốt
chỉ là một sản phầm phụ nhỏ của tính thượng đế.
Tôn giáo
đã từng dạy bạn là tốt, để cho một ngày nào đó bạn có thể tìm thấy Thượng đế.
Điều đó là không thể được - không người tốt nào đã từng tìm thấy tính thượng
đế. Tôi đang dạy chính điều ngược lại: tìm tính thượng đế, và cái tốt sẽ tới
theo cách riêng của nó. Và khi cái tốt tới theo cách riêng của nó, nó có cái
đẹp, cái duyên dáng, sự đơn giản, sự khiêm tốn. Nó không yêu cầu bất kì phần
thưởng nào ở đây hay ở sau đây. Nó là phần thưởng riêng của nó.
Xem tiếp Chương 14 - Quay về Mục lục