Osho
- Nhận biết
Phần IV:
Thực nghiệm trong quan sát
Mọi người chỉ quan sát người khác; họ chưa bao giờ bận tâm quan sát bản thân mình. Mọi người đều quan sát - đó là quan sát hời hợt nhất - điều người khác đang làm, điều người khác đang mặc, cách người đó nhìn... Mọi người đều quan sát; quan sát không phải là cái gì đó mới được đưa vào trong cuộc sống của bạn. Nó chỉ phải được làm sâu sắc thêm, không nhắm vào người khác, và hướng mũi tên vào cảm giác, ý nghĩ, tâm trạng bên trong riêng của bạn - và chung cuộc, vào bản thân người quan sát.
Một người Do Thái
ngồi trên tầu hoả đối diện với một tu sĩ. "Thưa tôn ông," người Do
Thái hỏi, "sao ông lại mặc cổ cồn đen ra phía trước?"
"Bởi vì ta là
cha," tu sĩ trả lời.
"Tôi cũng là
cha, và tôi không mặc cổ cồn như thế."
"Ồ," tu sĩ
nói, "nhưng ta là cha cho hàng nghìn người."
"Thế thì có
thể," người Do Thái đáp, "chính quần của ông, ông nên mặc mầu đen ra
phía trước."
Mọi người đều rất
quan sát về mọi người khác.
Hai anh chàng đi dạo;
bỗng nhiên trời bắt đầu mưa.
"Nhanh
lên," một người nói, "mở ô của anh ra đi."
"Chẳng ích gì
đâu," anh bạn anh ta nói, "ô của tôi đầy lỗ thủng."
"Thế sao anh lại
mang nó đi ngay chỗ đầu tiên?"
"Tôi đâu có nghĩ
trời sẽ mưa."
Bạn có thể cười dễ
dàng về hành động lố bịch của người khác, nhưng bạn đã bao giờ cười về bản thân
mình chưa? Bạn đã bao giờ bắt được bản thân mình đang làm điều gì đó lố bịch
không? Không, bạn giữ cho bản thân mình hoàn toàn không bị quan sát. Toàn thể
quan sát của bạn là về người khác, và điều đó chẳng có ích gì cả.
Chương 14: Điều
chỉnh bản thân bạn vào vô thời gian
Nếu bạn
đặt chiếc đồng hồ có kim giây trước mình và giữ cho mắt bạn nhìn vào kim giây,
bạn sẽ ngạc nhiên - bạn không thể liên tục nhớ được ngay cả trong một phút trọn
vẹn. Có lẽ mười lăm giây, hai mươi giây, nhiều nhất ba mươi giây, và bạn sẽ
quên. Bạn sẽ lạc vào trong ý tưởng khác nào đó - và thế rồi bỗng nhiên bạn sẽ
nhớ rằng bạn đã cố gắng nhớ. Ngay cả để giữ nhận biết liên tục trong một phút
cũng là khó, cho nên người ta phải nhận biết rằng đó không phải là trò trẻ con.
Khi bạn đang cố gắng để nhận biết về những điều nhỏ bé của cuộc sống, bạn phải
nhớ rằng nhiều lần bạn sẽ quên. Bạn sẽ đi xa vào cái gì đó khác. Khoảnh khắc
bạn nhớ ra, đừng cảm thấy mặc cảm - đó là một trong những cái bẫy.
Nếu bạn
bắt đầu cảm thấy mặc cảm, thế thì bạn không thể quay lại với nhận biết rằng bạn
đang thực hành. Không có nhu cầu để cảm thấy mặc cảm, điều đó là tự nhiên. Đừng
cảm thấy ăn năn - điều đó là tự nhiên, và nó xảy ra cho mọi người tìm kiếm.
Chấp nhận nó là tự nhiên; bằng không bạn sẽ bị mắc vào trong ăn năn, trong cảm
giác mặc cảm rằng bạn không thể nhớ được ngay cả trong vài khoảnh khắc và bạn
cứ quên hoài.
Bậc thầy
Jaina Mahavira là người đầu tiên trong lịch sử đã thực tế vạch ra rằng nếu con
người có thể nhớ được, có thể nhận biết, trong bốn mươi tám phút liên tục, vậy
là đủ - người đó sẽ trở nên chứng ngộ, không ai có thể ngăn cản được người đó.
Chỉ bốn mươi tám phút - nhưng điều đó là khó ngay cả cho bốn mươi tám giây!
Nhiều phân tán thế...
Không mặc
cảm, không ăn năn - khoảnh khắc bạn nhớ rằng bạn đã quên mất mình đang làm gì,
đơn giản quay lại. Đơn giản quay lại và bắt đầu làm việc lại. Đừng khóc lóc
than vãn vì vì sữa đổ tràn, điều đó là ngu xuẩn.
Sẽ mất
thời gian, nhưng dần dần bạn sẽ trở nên nhận biết rằng bạn đang duy trì tỉnh
táo ngày một nhiều hơn, có lẽ trong cả một phút, có lẽ trong hai phút. Và đó là
niềm vui tới mức bạn đã nhận biết được trong hai phút - nhưng đừng bị mắc vào
niềm vui này, đừng nghĩ rằng bạn đã đạt được cái gì đó. Điều đó sẽ trở thành
rào chắn. Đây là những hình mẫu mà người ta bị lạc - chỉ thu được chút ít và
người ta nghĩ người ta đã về nhà rồi.
Cứ làm
việc dần dần, kiên nhẫn. Không vội gì - bạn có vĩnh hằng để sử dụng. Đừng cố
gắng tăng tốc. Việc thiếu kiên nhẫn đó sẽ không ích gì. Nhận biết không giống
như hoa theo mùa vụ mà phát triển trong thời gian sáu tháng và thế rồi qua đi.
Nhận biết giống như cây tuyết tùng Li Băng, phải mất hàng trăm năm để trưởng
thành nhưng chúng vẫn còn lại cả nghìn năm và vươn cao tới năm mươi, sáu mươi
mét trên trời.
Nhận biết
phát triển dần, nhưng nó phát triển. Người ta chỉ phải kiên nhẫn.
Khi nó
phát triển, bạn sẽ bắt đầu cảm thấy nhiều điều mà bạn chưa bao giờ cảm thấy
trước đây. Chẳng hạn, bạn sẽ bắt đầu cảm thấy rằng bạn đang mang nhiều căng
thẳng trong thân thể mình, điều bạn chưa bao giờ nhận biết tới bởi vì chúng là
những căng thẳng tinh vi. Bây giờ nhận biết của bạn có đó, bạn có thể cảm thấy
những căng thẳng tinh tế, tinh vi này. Cho nên bất kì khi nào bạn cảm thấy bất
kì căng thẳng nào trong thân thể, thảnh thơi phần đó. Nếu toàn thể thân thể bạn
được thảnh thơi, nhận biết của bạn sẽ phát triển nhanh hơn bởi vì những căng
thẳng đó là cản trở.
Khi nhận
biết của bạn phát triển thêm nữa, bạn sẽ ngạc nhiên mà biết rằng bạn không mơ
chỉ trong giấc ngủ: có luồng chảy ngầm của mơ ngay cả khi bạn đang thức. Nó
chảy bên dưới việc thức của bạn - nhắm mắt lại bất kì khoảnh khắc nào và bạn có
thể thấy mơ nào đó trôi qua như mây trên bầu trời. Nhưng chỉ khi bạn trở nên
nhận biết thêm chút ít mới có khả năng thấy rằng việc thức của bạn không thực
là thức tỉnh. Mơ đang trôi nổi ở đó - mọi người gọi nó là mơ ngày. Nếu họ thảnh
thơi trong ghế ngồi một khoảnh khắc và nhắm mắt lại, lập tức mơ chiếm lĩnh. Họ
bắt đầu nghĩ rằng họ đã trở thành tổng thống của đất nước, hay họ đang làm
những điều lớn lao - hay bất kì cái gì, điều họ biết vào chính khoảnh khắc họ
đang mơ là tất cả đều vô nghĩa. Bạn không phải là tổng thống của đất nước nhưng
dầu vậy giấc mơ vẫn có cái gì đó trong nó tới mức nó tiếp diễn mặc bạn. Nhận
biết sẽ làm cho bạn nhận biết về các tầng của mơ trong trạng thái thức của bạn.
Và chúng sẽ bắt đầu tản mác đi, cũng như bạn đem ánh sáng vào phòng tối và bóng
tối bắt đầu tản mác đi.
Xem tiếp Chương 15 - Quay về Mục lục