Osho
- Từ Bi: Việc Nở Hoa Tối Thượng Của Tình Yêu
Chương
2: Từ bi là tình yêu đến tuổi lớn
Nhấn mạnh của
Phật Gautam vào từ bi là hiện tượng mới khi có liên quan tới các nhà huyền môn
thời xưa. Phật Gautam tạo ra đường phân chia lịch sử với quá khứ. Trước ông ấy,
thiền là đủ; không ai đã nhấn mạnh vào từ bi cùng với thiền. Và lí do là ở chỗ
thiền đem tới chứng ngộ, việc nở hoa của bạn, cách diễn đạt tối thượng của bản
thể bạn - bạn còn cần gì hơn nữa? Khi có liên quan tới cá nhân, thiền là đủ. Vĩ
đại của Phật chính là đưa vào từ bi thậm chí trước khi bạn bắt đầu thiền. Bạn
phải đằm thắm hơn, tốt bụng hơn, từ bi hơn.
Có khoa học ẩn
kín đằng sau nó. Trước khi bạn trở nên chứng ngộ, nếu bạn có trái tim đầy từ bi
thì có khả năng là sau thiền bạn sẽ giúp đỡ người khác đạt tới cùng cái đẹp,
cùng chiều cao, cùng lễ hội như bạn đã đạt tới. Phật Gautam làm chứng ngộ thành
có khả năng tiêm nhiễm.
Nhưng nếu người
này cảm thấy rằng mình đã về nhà, sao còn bận tâm về bất kì ai khác? Phật lần đầu
tiên làm chứng ngộ thành không ích kỉ; ông ấy làm nó thành trách nhiệm xã hội.
Đó là thay đổi lớn về cảnh quan. Nhưng từ bi nên được biết trước khi chứng ngộ
xảy ra. Nếu nó không được biết trước, thế thì sau khi chứng ngộ chẳng có gì để
học cả. Khi người ta trở nên cực lạc thế trong bản thân mình, thế thì ngay cả từ
bi cũng dường như là việc ngăn cản niềm vui riêng của người ta, một loại quấy rối
cho cực lạc của người ta. Đó là lí do tại sao đã có hàng trăm người chứng ngộ,
nhưng rất ít thầy.
Được chứng ngộ
không có nghĩa là nhất thiết bạn sẽ trở thành thầy. Trở thành thầy nghĩa là bạn
có từ bi mênh mông, và bạn cảm thấy xấu hổ khi đi một mình vào những nơi đẹp đẽ
đó mà chứng ngộ làm thành có sẵn. Bạn muốn giúp đỡ những người còn mù, trong
bóng tối, dò dẫm theo cách của họ. Giúp đỡ họ trở thành niềm vui, không phải là
sự quấy rối. Thực tế, nó trở thành niềm cực lạc giầu có hơn khi bạn thấy nhiều
người thế đang nở hoa quanh bạn; bạn không phải là cái cây đơn độc đã nở hoa
trong rừng thẳm nơi không cây nào khác nở hoa. Khi toàn thể khu rừng nở hoa
cùng bạn, niềm vui tăng lên nghìn lần; bạn đã dùng chứng ngộ của mình để đem tới
cuộc cách mạng trong thế giới này.
Phật Gautam
không chỉ được chứng ngộ, mà còn là nhà cách mạng được chứng ngộ. Mối quan tâm
của ông ấy với thế giới, với mọi người, là mênh mông. Ông ấy dạy cho các đệ tử
của mình rằng khi bạn thiền và bạn cảm thấy im lặng, chân thành, niềm vui sâu sắc
sôi sục bên trong bản thể bạn, đừng giữ nó lại; đem nó cho toàn thể thế giới.
Và đừng lo, bởi vì bạn càng cho nó nhiều, bạn sẽ càng có khả năng được nó nhiều
hơn. Cử chỉ cho có tầm quan trọng mênh mông một khi bạn biết rằng việc cho
không lấy đi cái gì từ bạn; ngược lại nó nhân kinh nghiệm của bạn lên. Nhưng
người chưa bao giờ từ bi không biết bí mật của việc cho, không biết bí mật của
việc chia sẻ.
Chuyện xảy ra
là một trong các đệ tử của Phật, một thường dân - anh ta không phải là
sannyasin nhưng anh ta rất sùng kính Phật Gautam - nói, "Tôi sẽ làm điều
đó... nhưng tôi chỉ muốn đưa ra một ngoại lệ. Tôi sẽ cho tất cả mọi niềm vui của
tôi và tất cả việc thiền của tôi và tất cả kho báu bên trong của tôi cho toàn
thế giới - ngoại trừ ông hàng xóm nhà tôi, bởi vì thằng cha này thực sự khó chịu."
Hàng xóm bao
giờ cũng là kẻ thù. Phật Gautam nói với anh ta, "Thế thì quên thế giới đi,
ông đơn giản đem cho ông hàng xóm của ông đi đã."
Người này
lúng túng: "Thầy nói gì vậy?"
Phật nói, "Nếu
ông có thể cho hàng xóm của ông, chỉ thế thì ông mới được thoát khỏi thái độ đối
kháng này đối với con người."
Từ bi về căn
bản nghĩa là chấp nhận nhược điểm của mọi người, những yếu đuối của họ, không
mong đợi họ phải cư xử như các thượng đế. Mong đợi đó là độc ác, bởi vì họ sẽ
không có khả năng cư xử như thượng đế và thế thì họ sẽ bị lọt vào ước lượng của
bạn và cũng sẽ lọt vào tự trọng của riêng họ. Bạn đã làm họ què quặt một cách
nguy hiểm, bạn đã phá hỏng chân giá trị của họ.
Một trong những
nền tảng của từ bi là đề cao mọi người, làm cho mọi người nhận biết rằng điều
đã xảy ra cho bạn cũng có thể xảy ra cho họ; rằng không ai là trường hợp vô vọng,
không ai là không xứng đáng, rằng chứng ngộ không phải là cái gì đó phải được xứng
đáng, nó là chính tự tính của bạn.
Nhưng những lời
này nên tới từ người chứng ngộ, chỉ thế thì chúng mới có thể tạo ra tin cậy được.
Nếu chúng tới từ học giả chưa chứng ngộ, những lời này không thể tạo ra tin cậy
được. Lời được người chứng ngộ nói ra, bắt đầu việc thở, bắt đầu có nhịp tim đập
của riêng nó. Nó trở thành sống động, nó đi thẳng vào tim bạn - nó không phải
là thể dục trí tuệ. Nhưng với học giả nó là điều khác. Bản thân ông ấy không chắc
chắn về điều mình nói, điều mình viết. Người đó có cũng không chắc chắn như bạn
vậy.
Phật Gautam
là một trong những bước ngoặt trong tiến hoá của tâm thức; đóng góp của ông ấy
là vĩ đại, không đo được.
Và trong đóng
góp của ông ấy ý tưởng về từ bi là tinh tuý nhất. Nhưng bạn phải nhớ rằng trong
việc là từ bi bạn không trở nên cao hơn; bằng không bạn làm hỏng toàn bộ sự việc.
Nó trở thành trò bản ngã. Nhớ đừng làm bẽ mặt người khác bởi việc là từ bi; bằng
không bạn không từ bi đâu - đằng sau lời nói bạn đang thích thú việc bị bẽ mặt
của họ.
Từ bi phải được
hiểu, bởi vì nó là tình yêu đến tuổi lớn. Tình yêu thông thường rất trẻ con, nó
là trò chơi hay cho thiếu niên. Bạn càng lớn nhanh thoát ra khỏi nó càng tốt, bởi
vì tình yêu của bạn là lực sinh học mù quáng. Nó chẳng liên quan gì tới trưởng
thành tâm linh của bạn; đó là lí do tại sao mọi chuyện tình đều biến đi theo
cách kì lạ, trở thành rất cay đắng. Cái đã từng say mê, kích động, thách thức tới
mức vì nó bạn có thể đã chết... bây giờ bạn có thể vẫn chết đấy, nhưng không vì
nó, bạn có thể chết để gạt bỏ nó đi!
Tình yêu là lực
mù quáng. Những người yêu thành công duy nhất đã từng là những người chưa bao
giờ thành công trong việc lấy được người họ yêu. Tất cả những câu chuyện lớn
lao của những người yêu... Laila và Majnu, Shiri và Farhad, Soni và Mahival,
đây là ba câu chuyện phương Đông về tình yêu lớn lao, sánh ngang với Romeo và
Juliet. Nhưng tất cả những người yêu lớn lao này không thể ở với nhau được. Xã
hội, cha mẹ, mọi thứ trở thành rào chắn. Và tôi nghĩ có lẽ điều đó là tốt. Một
khi những người yêu lấy nhau, thế thì không câu chuyện tình nào còn lại.
Majnu may mắn
là anh ta chưa bao giờ nắm giữ Laila. Điều gì xảy ra khi hai lực mù quáng tới với
nhau? Bởi vì cả hai đều mù và vô ý thức, kết quả không thể là hài hoà lớn lao
được. Kết quả chỉ có thể là chiến trường của chi phối, của làm bẽ mặt, đủ mọi
loại xung đột.
Nhưng khi đam
mê trở thành tỉnh táo và nhận biết, toàn thể năng lượng của tình yêu được tinh
lọc; nó trở thành từ bi. Tình yêu bao giờ cũng hướng vào một người, và ham muốn
sâu sắc nhất của nó là sở hữu người đó. Cùng điều đó cũng là trường hợp của
phía bên kia - và điều đó tạo ra địa ngục cho cả hai người.
Từ bi không
hướng tới bất kì ai. Nó không phải là mối quan hệ, nó đơn giản chính là bản thể
bạn. Bạn tận hưởng từ bi với cây cối, với chim chóc, với con vật, với con người,
với mọi người - một cách vô điều kiện, không đòi hỏi cái gì đáp lại. Từ bi là tự
do khỏi sinh học mù quáng.
Trước khi bạn
trở nên chứng ngộ, bạn phải giữ tỉnh táo rằng năng lượng yêu của bạn không bị
kìm nén. Đó là điều các tôn giáo cổ đã từng làm: họ dạy bạn kết án cách diễn đạt
sinh học của tình yêu của bạn. Cho nên bạn kìm nén năng lượng yêu của mình...
và đó là năng lượng có thể được biến đổi thành từ bi!
Với kết án,
không có khả năng của biến đổi. Cho nên các thánh nhân tuyệt đối không có từ bi
nào; trong mắt họ bạn sẽ không thấy từ bi nào. Họ tuyệt đối là những bộ xương
khô, không tinh tuý gì cả. Sống với thánh nhân trong hai mươi bốn giờ là đủ
kinh nghiệm địa ngục giống cái gì. Có lẽ mọi người đều nhận biết về sự kiện
này, cho nên họ chạm chân thánh nhân và bỏ chạy ngay lập tức.
Một trong những
triết gia vĩ đại của thời đại chúng ta, Bertrand Russell, đã tuyên bố hùng hồn,
"Nếu như có địa ngục và cõi trời, tôi muốn xuống địa ngục." Tại sao?
Chỉ để tránh thánh nhân, bởi vì cõi trời sẽ đầy tất cả những người này đã chết,
đờ đẫn, vô vị, các thánh nhân. Và Bertrand Russell nghĩ, "Tôi không thể
nào chịu được toán người này dù chỉ một phút. Và tưởng tượng bị bao quanh vĩnh
hằng, mãi mãi bởi những cái xác này, người không biết tình yêu nào, người không
biết tình bạn nào, người chưa bao giờ đi nghỉ...!?
Thánh nhân vẫn
còn phải là thánh nhân bẩy ngày một tuần. Ông ấy không được phép có ít nhất một
ngày nghỉ, chủ nhật, để ông ấy có thể tận hưởng là con người. Không, ông ấy vẫn
còn cứng nhắc, và cứng nhắc này cứ lớn lên khi thời gian trôi qua.
Tôi đánh giá
rất cao chọn lựa của Bertrand Russell để ở trong địa ngục, bởi vì tôi có thể hiểu
điều ông ấy ngụ ý bởi nó. Ông ấy đang nói rằng trong địa ngục bạn sẽ thấy tất cả
những người vui tươi của thế giới - nhà thơ, hoạ sĩ, những linh hồn nổi dậy,
nhà khoa học, những người sáng tạo, vũ công, diễn viên, ca sĩ, nhạc sĩ. Địa ngục
phải thực sự là cõi trời, bởi vì cõi trời không là gì ngoài địa ngục!
Mọi sự đã đi
sai thế, và lí do căn bản cho việc đi sai của họ là ở chỗ năng lượng yêu đã bị
kìm nén. Đóng góp của Phật Gautam là, "Đừng kìm nén năng lượng yêu của bạn.
Tinh luyện nó, và dùng thiền để tinh luyện nó." Cho nên, bên cạnh, khi việc
thiền phát triển, nó cứ làm tinh tế thêm năng lượng yêu của bạn và làm nó thành
từ bi. Thế rồi, trước khi việc thiền của bạn đạt tới cực đỉnh cao nhất và bùng
nổ thành kinh nghiệm đẹp của chứng ngộ, từ bi sẽ ở rất gần. Người chứng ngộ có
thể để năng lượng của mình tuôn chảy - và bây giờ người đó có mọi năng lượng của
thế giới - qua gốc rễ của từ bi, đi tới bất kì ai thực sự sẵn sàng đón nhận. Chỉ
kiểu người này mới trở thành thầy.
Trở nên được
chứng ngộ là đơn giản, nhưng trở thành thầy là hiện tượng rất phức tạp, bởi vì
nó cần thiền cộng với từ bi. Chỉ thiền là dễ, chỉ từ bi là dễ; nhưng cả hai
cùng nhau, đồng thời phát triển, trở thành chuyện phức tạp.
Nhưng những
người trở nên chứng ngộ và chưa bao giờ chia sẻ kinh nghiệm của họ bởi vì họ
không cảm thấy từ bi nào thì không giúp cho tiến hoá của tâm thức trên thế
gian. Họ không nâng tầm mức của nhân loại. Chỉ các bậc thầy mới có khả năng
nâng tâm thức lên. Bạn có tâm thức dù nhỏ thế nào, toàn thể công lao đều thuộc
vào vài bậc thầy, người đã xoay xở để vẫn còn từ bi, thậm chí sau chứng ngộ của
họ.
Sẽ khó cho bạn
hiểu... nhưng chứng ngộ cuốn hút tới mức người ta có xu hướng quên đi toàn thế
giới. Người ta hoàn toàn được thoả mãn tới mức người ta không có không gian nào
để nghĩ về tất cả hàng triệu người đang dò dẫm tìm cùng kinh nghiệm đó, có chủ
ý hay không chủ ý, đúng hay sai. Khi từ bi vẫn còn hiện diện, thế thì không thể
nào quên được những người đó. Thực tế, đây là khoảnh khắc bạn có cái gì đó để
cho, cái gì đó để chia sẻ. Và chia sẻ là niềm vui thế. Bạn đã biết qua từ bi, dần
dần, rằng bạn càng chia sẻ nhiều bạn càng có nhiều. Nếu bạn có thể chia sẻ chứng
ngộ của mình nữa, chứng ngộ của bạn sẽ có nhiều phong phú hơn, nhiều sống động
hơn, nhiều lễ hội hơn, nhiều chiều hơn.
Chứng ngộ có
thể là một chiều - đó là điều xảy ra cho nhiều người. Nó thoả mãn họ, và họ biến
mất vào trong cội nguồn vũ trụ. Nhưng chứng ngộ có thể đa chiều, nó có thể đem
nhiều hoa thế cho thế giới. Và bạn mang nợ thế giới cái gì đó bởi vì bạn là con
trai và con gái của trái đất này.
Tôi nhớ tới
câu nói của Zarathustra: "Đừng bao giờ phản bội đất. Ngay cả trong vinh
quang cao nhất của bạn, đừng quên đất; nó là mẹ bạn. Và đừng quên mọi người. Họ
có thể đã là cản trở, họ có thể đã là kẻ thù của bạn. Họ có thể đã cố gắng theo
đủ mọi cách để phá huỷ bạn; họ có thể đã đóng đinh bạn, ném đá bạn cho tới chết,
hay đầu độc bạn - nhưng đừng quên họ. Bất kì điều gì họ đã làm, họ đã làm trong
trạng thái vô ý thức. Nếu bạn không thể tha thứ được cho họ, ai sẽ tha thứ cho
họ? Và việc tha thứ họ sẽ làm giầu có vô cùng cho bạn."
Quan sát rằng
bạn không ủng hộ bất kì cái gì đi ngược lại từ bi. Ghen tị, cạnh tranh, và nỗ lực
chi phối - tất cả những cái đó đi ngược lại từ bi. Và bạn sẽ biết ngay lập tức
bởi vì từ bi của bạn sẽ bắt đầu do dự. Khoảnh khắc bạn cảm thấy từ bi của mình
lung lay, bạn phải làm cái gì đó đi ngược lại nó. Bạn có thể đầu độc từ bi của
mình bằng những điều ngu xuẩn, điều chẳng cho bạn cái gì ngoại trừ lo âu, phiền
não, tranh đấu, và việc phí hoài cực kì cuộc sống vô cùng quí giá.
Một câu chuyện
hay cho bạn:
Paddy về nhà
sớm hơn một giờ so với thường lệ và thấy vợ mình hoàn toàn trần truồng nằm trên
giường. Khi anh ta hỏi tại sao, cô ấy giải thích, "Em đang phản đối bởi vì
em không có quần áo đẹp để mặc."
Paddy mở tủ
ra. "Điều đó thật nực cười," anh ta nói, "Nhìn vào đây này. Có bộ
quần áo vàng, bộ đỏ, bộ có chữ, bộ quần... Chào Bill" Và anh ta tiếp tục,
"Bộ xanh lá cây..."
Đây là từ bi!
Đó là từ bi với vợ anh ta, đó là từ bi với Bill. Không ghen tuông, không đánh
nhau, chỉ đơn giản, "Chào Bill! Anh khoẻ chứ?" và anh ta tiếp tục.
Anh ta thậm chí chẳng bao giờ truy vấn, "Anh làm gì trong tủ quần áo thế?"
Từ bi là rất
hiểu biết. Nó là hiểu biết tinh tế nhất có thể có cho con người.
Con người của
từ bi không bị rối loạn bởi những điều nhỏ bé trong cuộc sống, điều đang xảy ra
mọi khoảnh khắc. Chỉ thế thì, theo một cách gián tiếp, bạn đang giúp cho năng
lượng từ bi của mình tích luỹ lại, kết tinh lại, trở nên mạnh hơn, và cứ vươn
lên cùng với thiền của bạn. Cho nên cái ngày khoảnh khắc phúc lạc tới, khi bạn
đầy ánh sáng, sẽ có ít nhất một bạn đồng hành - từ bi. Và ngay lập tức một
phong cách sống mới... bởi vì bây giờ bạn có nhiều tới mức bạn có thể ban phúc
lành cho toàn thế giới.
Mặc dầu Phật
Gautam thường xuyên khăng khăng, chung cuộc ông ấy cũng phải làm việc phân
chia, phân loại trong các đệ tử của ông ấy. Một loại ông ấy gọi là a la hán; họ
là những người chứng ngộ, nhưng không có từ bi. Họ đã đặt toàn thể năng lượng của
mình vào thiền, nhưng họ đã không nghe điều Phật đã nói về từ bi. Và loại kia
ông ấy gọi là bồ tát; họ đã nghe thông điệp của ông ấy về từ bi. Họ đã chứng ngộ
cùng từ bi, cho nên họ không vội vã đi sang bờ bên kia; họ muốn nấn ná trên bờ
bên này, với đủ mọi loại khó khăn, để giúp đỡ mọi người. Con thuyền của họ đã tới
nơi, và có lẽ thuyền trưởng đang nói. "Đừng phí thời gian, tiếng gọi đã tới
từ bờ bên kia, điều ông đã tìm kiếm cả đời mình." Nhưng họ thuyết phục
thuyền trưởng đợi thêm một chút, để cho họ có thể chia sẻ niềm vui của họ, trí
huệ của họ, ánh sáng của họ, tình yêu của họ với tất cả những người cũng đang
tìm kiếm cùng điều đó. Điều này sẽ trở thành cảm giác tin cậy vào họ:
"Vâng, có bờ bên kia, và khi người ta chín chắn, một con thuyền tới để đưa
bạn sang bờ bên kia. Có bờ của bất tử, có bờ mà khổ không tồn tại, nơi cuộc sống
đơn giản là bài ca và điệu vũ từ khoảnh khắc sang khoảnh khắc. Nhưng ít nhất để
tôi cho những người này chút ít hương vị trước khi tôi rời bỏ thế giới
này."
Và các thầy
đã cố gắng theo đủ mọi cách có thể để bám lấy cái gì đó để cho họ không bị quét
sang bờ bên kia. Theo Phật, từ bi là điều tốt nhất, bởi vì từ bi cũng là ham muốn,
trong phân tích chung cuộc. Ý tưởng giúp đỡ ai đó cũng là ham muốn, và chừng
nào bạn vẫn còn giữ ham muốn, bạn không thể bị đưa sang bờ bên kia được. Nó là
sợi chỉ rất mảnh giữ bạn được gắn với thế giới. Mọi thứ đều đã vỡ rời, tất cả
xiềng xích đều đã vỡ rời - ngoại trừ sợi chỉ mảnh mai của tình yêu. Nhưng nhấn
mạnh của Phật là, giữ lấy sợi chỉ mảnh mai đó lâu nhất có thể được; khi nhiều
người có thể được giúp đỡ, để giúp họ.
Chứng ngộ của
bạn không nên có động cơ ích kỉ, nó không nên chỉ là của bạn; bạn nên làm nó được
chia sẻ rộng rãi, cho nhiều người nhất có thể được. Đó là cách duy nhất để nâng
tâm thức trên trái đất lên - cái đã cho bạn cuộc sống, cái đã cho bạn cơ hội trở
nên chứng ngộ.
Đây là khoảnh
khắc để đáp lại cái gì đó, mặc dầu bạn không thể đáp lại được mọi thứ mà cuộc sống
đã cho bạn. Nhưng đáp lại cái gì đó - chỉ hai bông hoa - với lòng biết ơn.
Xem tiếp Chương 3 – Quay về Mục lục
EmoticonEmoticon